خاستگاه و ریشه‌های خانوادگی معمار طوفان الاقصی

خانواده السنوار اصالتاً اهل «مجدل» در فلسطین اشغالی بودند؛ منطقه‌ای که پس از اشغال سال ۱۹۴۸، صهیونیست‌ها نام آن را به «اشکلون» تغییر دادند. پدر یحیی السنوار در سن ۱۶ سالگی به نوار غزه مهاجرت کرد و در نهایت، در اردوگاه آوارگان خان‌یونس ساکن شد. یحیی، فرزند ارشد این خانواده هفت‌نفره، در همین اردوگاه به دنیا آمد و دوران کودکی‌اش تحت تأثیر فقر، جنگ شش روزه ۱۹۶۷ و غیبت پدر و عمو به دلیل مبارزات سیاسی گذشت. او مستقیماً از پدرش که از نسل شیخ احمد یاسین و پایبند به اصول دینی بود، تأثیر پذیرفت. این پیوند با مبارزه تا جایی ادامه یافت که یحیی و برادرش محمد، در سال ۲۰۲۲ به دلایل امنیتی نتوانستند در مراسم تشییع پدر ۹۰ ساله‌شان شرکت کنند.

دوران دانشجویی و تأسیس دستگاه امنیتی «مجد»

السنوار تحصیلات مقدماتی را در خان‌یونس گذراند و از دانشگاه اسلامی غزه در رشته ادبیات عرب فارغ‌التحصیل شد. او از همان دوران دانشجویی، یکی از رهبران فعال جریان دانشجویی اسلامی بود. پیش از تأسیس رسمی حماس، به توصیه شیخ احمد یاسین، به همراه جوانانی چون «محمد ضیف» (ابو خالد) گروه فرهنگی «العائدون» را با هدف فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی تشکیل داد. با این حال، او زودتر از موعد وارد درگیری‌های امنیتی شد. در سال ۱۹۸۲ برای اولین بار توسط رژیم صهیونیستی به اتهام فعالیت اسلامی بازداشت شد و دوران‌های مکرر بازداشت اداری را گذراند. پس از فارغ‌التحصیلی در ۱۹۸۴، به همراه مؤسسان حماس وارد فعالیت‌های امنیتی شد و صهیونیست‌ها مدعی‌اند که او به دستور شیخ احمد یاسین، دستگاه امنیتی حماس معروف به «مجد» را با هدف مقابله با جاسوسی و نفوذ، پایه‌گذاری کرد. این اقدامات منجر به محکومیت او در سال ۱۹۸۸ به ۴۲۵ سال حبس (چهار حبس ابد به علاوه ۲۵ سال) به اتهام قتل دو نظامی صهیونیست و کشتن چهار فلسطینی متهم به جاسوسی شد.

تحول حماس؛ از زندان تا فرماندهی «طوفان الاقصی»

آزادی السنوار در سال ۲۰۱۱ طی «مبادله آزادگان» (صفقة الاحرار)، یک نقطه عطف حیاتی برای حماس بود. او بلافاصله پس از آزادی، تمرکز خود را بر پاکسازی ساختار حماس از نفوذ و جاسوسان رژیم صهیونیستی معطوف کرد. در این مسیر، توانست ذهن دستگاه امنیتی اسرائیل را به گونه‌ای فریب دهد که هیچ‌کدام از هشدارهای ناچیز صادرشده پیش از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ جدی گرفته نشوند، که نهایتاً به غافلگیری استراتژیک اسرائیل در «طوفان الاقصی» منجر شد.

سنوار نقش حلقه وصل کلیدی میان دفتر سیاسی و شاخه نظامی حماس (گردان‌های قسام) را ایفا کرد و در سال‌های ۲۰۱۳، ۲۰۱۷ و ۲۰۲۱ به عنوان رهبر حماس در نوار غزه انتخاب شد. دستاورد دیگر او، اتحاد گروه‌های مقاومت فلسطینی در نوار غزه بود که تجلی آن در تأسیس «اتاق مشترک عملیات» در جنگ ۵۱ روزه سال ۲۰۱۴ مشاهده شد.

شهادت در میدان نبرد: ابوابراهیم فراری نبود

بر خلاف روایت رسانه‌های صهیونیستی که او را در حال فرار مداوم در تونل‌ها نشان می‌دادند، شهادت سنوار در حال انجام عملیات میدانی علیه ارتش صهیونیستی در محله «تل السلطان» غزه این روایت را باطل کرد. جزئیات کشف‌شده پس از شهادتش، از جمله استفاده از سلاح‌های قدیمی در نبرد تن به تن، نشان داد که او یک فرمانده تئوری‌پرداز نبود، بلکه پیشاپیش نیروهای خود در خط مقدم حضور داشت. گزارش پزشک اسرائیلی که او را کالبدشکافی کرد و اشاره به عدم صرف غذا از سه روز قبل از شهادت، بر سبک زندگی زاهدانه و مجاهدت دائمی او تأکید دارد. یحیی السنوار، رئیس شهید دفتر سیاسی حماس، در نهایت در میدان نبرد به دست دشمنان به فیض شهادت رسید.